Filmy śląsk, powstanie

Film, poprzez pryzmat losów siedmiu braci Basistów walczących o wolność, opowiada o zakończonym klęską powstaniu śląskim z 1920 roku. Kutz pokazuje plebejski charakter powstańczego zrywu oraz takież cechy górnośląskiej kultury (bracia idą do powstania, jakby szli na szychtę w kopalni). Tragizm miesza się w filmie z elementami komediowymi i szczególnym, regionalnym humorem.

III Powstanie Śląskie, na którego tle przedstawione zostały dzieje robotniczej rodziny Milcarków. Barbara, córka polskiego górnika, kocha Niemca Kurta, który jest w kopalni sztygarem. Wbrew woli rodziny wychodzi za niego za mąż… W kopalni wybucha strajk przeciwko wynikom plebiscytu. Polacy przygotowują powstanie. Kurt ma wysadzić tamę, aby woda zalała kopalnię. Usiłuje mu w tym przeszkodzić teść, stary Milcarek, który ginie z ręki zięcia. Czy Kurtowi uda się dokonać sabotażu i założyć ładunek wybuchowy?

Śląsk, lato 1939. Aktorska trupa wystawia na podwórku spektakl. Jeden z nich, Francik zaczyna opowieść o swym życiu. Od czasów powstań śląskich, dnia narodzin, poprzez strajki w kopalni ojca, uliczne demonstracje, śmierć ojca, dojrzewanie. Później przychodzi praca w kopalni, więzienie jako działacz komunistyczny. Ciągła bieda. Zbliża się wojna...